Leticia López, investigadora e divulgadora da música tradicional galega, (in) VISIBLE de maio en Silleda

Nada en Escuadro, onde iniciou o seu percorrido no mundo da música, é pandereteira do grupo Cantigas e Agarimos

Laura Moure/Silleda

O Concello de Silleda vén de nomear como (in)VISIBLE do mes de maio, a Leticia López Rey, nacida en 1993 e orixinaria de Escuadro, pola súa labor na conservación e difusión da música tradicional galega. Afincada na actualidade en Santiago de Compostela, iniciou o seu percorrido no mundo da música case por azar, ao incorporarse con 14 anos ao grupo O Son da Fervenza na súa parroquia natal de Escuadro.

Porén, a súa relación coa música viña de moito antes, enraizada fondamente no ámbito familiar. Foi a súa avoa, Josefa Méndez López, quen lle abriu as portas a este universo sonoro. Josefa aprendera a tocar a pandeireta de nova nas ruadas de Xestoso, xuntanzas que tiñan lugar nos meses máis fríos onde bailaban e cantaban ao son da pandeireta.

Dende que Leticia era pequena, a súa avoa transmitiulle este legado a través das cantigas herdadas de xeración en xeración. Como Josefa xa dominaba a pandeireta, deicidiu que sería boa idea iniciar á súa neta neste instrumento. Foi ensinándolle pouco a pouco na casa e cando os veciños de Escuadro decidiron comezar un grupo, animouna a participar.

“A partir dese intre, xa non volvín soltar a pandeireta da man”, afirma. Ao longo da súa traxectoria, formou parte doutras agrupacións como Pau de Buxo, Fortín da Pomba e as Ruadeiras de Loimil, onde daría os seus primeiros pasos con diferentes instrumentos.

No 2013, movida pola curiosidade e o desexo de comprender máis a fondo as orixes das cantigas que aprendía nas clases, comezou a investigar. Quería coñecer de primeira man de onde procedían esas pezas e cal era o seu contexto orixinal. A partir do 2014, xunto con Miguel Barbazán Lesta e Alejandro Martínez Míguez, comezou un traballo de recopilación de tradicións orais e musicais, moitas delas en risco de desaparecer. “O patrimonio inmaterial, especialmente aquel que habita só na memoria das persoas maiores, é o máis fráxil e efémero”, sinala Leticia.

Publicidade

Preme na imaxe para obter máis información do evento.

Esta labor de recopilación segue na actualidade, centrando os seus esforzos en documentar cantigas, bailes e outras expresións culturais que forman parte do legado colectivo do país, mais que xa non teñen presenza nas prácticas cotiás actuais.

Coa fin de ampliar os seus coñecementos e interpretar con maior rigor os testemuños das informantes, Leticia decidiu iniciar o grao en Historia no ano 2021. A pesar de cursalo aos poucos, considera esta formación esencial para comprender mellor o valor das tradicións que recolle.

Publicidade

Preme na imaxe se queres contactar connosco.

Na actualidade, combina a súa labor de investigación coa docencia, actuando como ponte entre as xeracións maiores e o alumnado interesado en aprender a tocar a pandeireta e a cantar ao xeito tradicional. A súa actividade contribúe a manter viva a cultura oral galega a través da transmisión activa e do respecto polas formas orixinais. Ademais, forma parte da sección oficial de pandereteiras da agrupación Cantigas e Agarimos.

Dende o Concello de Silleda destácase a gran contribución de Leticia López na preservación e divulgación da música tradicional galega, protagonista neste mes de maio, ao adicarse o día das Letras Galegas á figura das cantareiras. Esta docente e divulgadora súmase así ao listado de mulleres do programa promovido polo departamento municipal de Igualdade dende 2024, para poñer en valor cada mes o traballo e traxectoria de mulleres en distintos eidos.

Así, destácase tamén a súa colaboración na programación das letras do Concello para este mes, cun photocall no que pode descargarse a través do código QR, parte do traballo de Leticia, en concreto as coplas recollidas e editadas da súa avoa, Josefa Méndez e de Nieves Vidal, veciña de Laro. O photocall estará presente en todas as actividades culturais deste mes.